Over bouwen aan een (buurt)community

Bouwen aan een community betekent naast werken aan stabiliteit ook, dat je de kring groter maakt, dat je nieuwe mensen betrekt bij je activiteit. Maar waarom wil je dat eigenlijk en wie zou je erbij moeten krijgen?

Tijdens de workshop ‘Maak de kring groter’ die ik gaf tijdens de Buurtmakersweek, gingen we daar op in: wat voor soort diversiteit zoek je, wat is inclusie en hoe bereik je dat? De workshops die week stonden in het kader van Asset Based Community Development (ABCD methode).

Twee onderdelen uit de workshop staan hieronder omschreven. Met uitleg en oefening erbij, helpt dit om meer doelgericht over diversiteit en inclusie na te denken. 

Geen smalle lens

Ten eerste is het belangrijk om je kijk op diversiteit breed te houden. Kijk je met een te smalle lens naar diversiteit (bijvoorbeeld alleen naar culturele of etnische achtergrond), dan doe je mensen tekort: ten eerste omdat niet iedereen gezien kan worden als een representant van zijn/haar cultuur en ten tweede omdat iemands identiteit uit meer bestaat dan alleen het label van hun etnische achtergrond. En het effect van een smalle lens, waarin je dus alleen een paar kenmerken ziet, is dat je mensen uitsluit en dat je juist niet inclusief werkt. Dus kijken met een heel brede blik, betekent diversiteit zien als: iedereen die anders denkt dan ik.

En waarom denken mensen anders? Omdat ze anders zijn opgevoed, omdat ze de wereld bekijken vanuit een rolstoel, omdat ze zich als homo moeten verhouden tot een hetero-normatieve wereld, omdat ze leiding geven aan een groot bedrijf, omdat ze met pensioen zijn, omdat ze laaggeletterd zijn, omdat ze in het leger hebben gezeten, omdat…. Er zijn eindeloos veel redenen waarom mensen een ander perspectief hebben. Oftewel, diversiteit kun je in allerlei aspecten vinden.

Wat weet ik van jou?

Ten tweede, hoe meer je met elkaar gemeen hebt, hoe gemakkelijker het is om met elkaar te communiceren. Dat leidt ertoe, dat mensen met bijvoorbeeld dezelfde onderwijsachtergrond, interesses of geschiedenis elkaar gemakkelijker opzoeken. Maar om de kring uit te breiden, is het juist van belang mensen te vinden die ogenschijnlijk niks met jou gemeen hebben. Die juist een ander een perspectief hebben.

Op welke manier kan je dan toch goed met elkaar in gesprek komen? Door je te richten op de overeenkomsten. Inhoudelijk kan dat zijn, bij community building in een buurt: de kwaliteit van een buurtpark, de verbouwing van een winkelcentrum, het gebrek aan betaalbare woningen in de buurt, etc. In de trant van ‘het gaat ons allebei aan maar wat vind jij er nou van?’

Maar op het gebied van persoonlijke identiteit kun je ook vaak gemeenschappelijke zaken vinden. Misschien niet op het eerste oog maar juist aan de hand van al die verschillende aspecten van diversiteit, kun je nagaan wat je mogelijk gemeen hebt met een ander.

Hieronder staat een oefening, in twee delen. Hiermee krijg je handvatten om te focussen op overeenkomsten.

1. Neem iemand in gedachte die je graag zou willen betrekken bij jouw buurtinitiatief, iemand die je nog nauwelijks kent.
Ga met behulp van onderstaande ‘dimensies' na hoeveel je al van iemand weet. 

Interne dimensie 
Gender, etniciteit, seksuele geaardheid, mentale en fysieke  mogelijkheden/beperkingen, leeftijd.
Externe dimensie
Locatie, inkomen, persoonlijke gewoontes, hobby’s, religie, onderwijsachtergrond, werkervaring, voorkomen, ouderschap.
Organisatorische dimensie
Functie niveau, werkveld, afdeling, senioriteit, werkplek/locatie. 

2.  Neem nu een goede vriend of vriendin in gedachte en ga met dezelfde dimensies na wat je van hem/haar/hen weet.
Je ziet dat je bij de goede vrind(in) veel meer kan invullen en dat je waarschijnlijk ook meer gemeen hebt. Bij het uitbreiden van de kring helpt het juist om de overeenkomsten te zoeken bij iemand die je nog niet zo goed kent.  

Op die manier kan je focussen op overeenkomsten.

Dit helpt je bij het interpersoonlijk contact. Maar wat wil je samen met je buurtcollega’s bereiken en hoe pak je dat aan?

Samen bepalen welke richting

Een derde manier om de kring groter te maken, is door met je collega’s te praten over het bereiken van meer diversiteit in een groep of initiatief. Dan kom je namelijk vanzelf ook bij vragen over inclusie (inclusief werken betekent grofweg: mogelijk maken dat iedereen kán meedoen).

Maar soms gaan diversiteit en inclusie niet gemakkelijk samen. Twee voorbeelden van een dilemma:

1. Je wilt iedere groep gelijkgestemden een eigen plek geven binnen je activiteit/organisatie zodat ze zich thuisvoelen. Maar daardoor komen de verschillende mensen juist níet in contact met elkaar.

Concreet: Stel je een buurthuis voor waarin allerlei groepen activiteiten voor zichzelf kunnen organiseren in verschillende ruimtes. Een groep die samen voetbal kijkt, een groep die kleding naait, een groep die zit te kaarten, een groep die zich bezighoudt met opvoeding, etc. Ieder kan zijn eigen ding doen en het buurthuis heeft daarmee gezorgd voor een ‘waardering van eigenheid’. Maar de groepen komen elkaar niet tegen en er is een gebrek aan verbondenheid.

2. Je wilt zoveel mogelijk verschillende mensen uit de buurt bij elkaar brengen om cohesie te versterken. Maar niet iedereen voelt zich thuis bij de manier waarop men kan samenkomen.

Concreet: het buurthuis zorgt voor ‘hogere verbondenheid’ door activiteiten gezamenlijk te laten doen, bijvoorbeeld door een gezamenlijke maaltijd te organiseren. Doet het buurthuis dit met te veel nadruk op verbondenheid (de maaltijd is altijd op woensdag om zes uur en je eet wat de pot schaft zodat we allemaal hetzelfde doen), dan lopen mensen misschien weg omdat ze zich niet thuis voelen.

Zou het buurthuis zo´n maaltijd organiseren met oog voor verschillen, dan kan iedereen aanschuiven zonder zich te moeten conformeren aan één (dominante) manier van doen of een enkel soort dieet. De vraag is dan: hoe kan je dat concreet vormgeven en heb je daar de mensen en de middelen voor?

De vragen die hieronder zijn verdeeld in vier delen. Je kan ze integraal bespreken met jouw collega’s en ze helpen je op weg bij het gezamenlijk vormen van een visie.

Ga met elkaar in gesprek over de volgende vragen.
1.      Welke waarde heeft diversiteit, wat waarderen we in andersdenkenden?
Hoe zorgen we ervoor dat hetgeen we waarderen, meer aandacht krijgt?
Oftewel: hoe kunnen we zorgen voor een waardering van eigenheid?

 2.      Welke waarde heeft gemeenschappelijkheid, wat waarderen we in de verbinding met anderen?
Hoe zorgen we ervoor dat er meer aandacht is voor het gezamenlijke?
Oftewel: hoe kunnen we zorgen voor een hogere verbondenheid? 
 
3.      Stel de overkoepelende vraag (gericht op inclusie): Wat hebben verschillende mensen nodig om zich bij ons thuis te voelen?
 
4.      Waarvoor willen we kiezen en waarom? En als we niet kiezen: hoe kunnen we een waardering van eigenheid combineren met een streven naar hogere verbondenheid.

Met het beantwoorden van deze vragen, geef je richting aan het groter maken van de kring.

Doelgerichte diversiteit

Het vergroten van de kring kan op verschillende manieren en om verschillende redenen. Met bovenstaande tips en de oefeningen maak je een begin met het versterken van het persoonlijke gesprek én met doelgericht vergroten van de kring. Niet zomaar ‘iets met diversiteit’ maar weloverwogen te werk gaan.

Wil je meer weten en een verdere uitwerking van het omgaan met diversiteit en inclusief werken? Neem contact op met Fenneke via info@urbanvillagers.org of doe dan mee met de volgende workshop bij LSA.

Fijne dag! Fenneke